بیع العربونمنظور از بیع العربون این است که شخص متاعی را بخرد و مبلغی را به بایع بپردازد که اگر متاع مزبور مورد پسند و مطبوع وی بود آن مبلغ از ثمن محسوب گردد و اگر نه هبه و مال بایع باشد. ۱ - تلفظ واژه عربونکلمه عَربون (به فتح عین و راء) لغت فصیحه است و عُربون (به ضم عین و سکون راء) و عُربان نیز (به ضم عین و سکون راء) صحیح است و در لسان العرب هر سه صورت ذکر شده است. و ابن قدامه در کتاب المغنی می نویسد: این کلمه به همزه یعنی «أربون» نیز صحیح است. [۲]
مغنی المحتاج، ج۲، ص۳۹.
[۳]
المغنی (ابن قدامه)، ج۴، ص۱۷۵.
۲ - معنای عَربونو به نظر می رسد که آن فارسی معرب باشد و ریشه‌اش کلمه «ربون» است یعنی بیعانه. و در لسان العرب آن را چنین معنی می کند: «العربون ما عقد به البیعة من الثمن». ۳ - نظر فقها در مورد بیع العَربونبیع العربون چنان‌که در المغنی می نویسد به عقیده احمد صحیح است. لیکن در نظر مالک و شافعی و أصحاب رأی باطل است. و در نظر امامیه چنان‌که در کتاب مختلف الشیعه و حدائق الناضره می نویسد: بیع العربون صحیح است و خود عربون جزء ثمن است و هرگاه مشتری از دفع ثمن امتناع ورزد و بایع عقد را فسخ کند رد عربون بر وی واجب است زیرا در خبر است: «کان أمیرالمؤمنین(ع) یقول: لا یجوز بیع العربون الا أن یکون هذا من الثمن». [۵]
مختلف الشیعة، چاپ تهران، ۱۳۲۲ هـ.ق.، ج۱، ص۲۲۲.
[۶]
حدائق الناضره، ج۵، ص۲۱۷.
[۱۲]
قرب‌الإسناد، ص۶۹.
۴ - دلیل حکم بیع العَربوندلیل این حکم حدیث نبوی است بدین تعبیر: «نهی النبی(ص) عن بیع العربون». [۱۳]
مغنی المحتاج، ج۲، ص۳۹.
[۱۴]
المغنی (ابن قدامه)، ج۴، ص۱۷۵.
۵ - پانویس
۶ - منبعجابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، ص۶۶-۶۷. |